اثر محلول‌پاشی براسینولید بر عملکرد و اجزای عملکرد گندم نان (Triticum aestivum L.) رقم سیروان در شرایط تنش خشکی انتهای فصل

به‌منظور بررسی اثر محلول‌پاشی غلظت‌های براسینولید بر عملکرد دانه، اجزای عملکرد و بهره­وری مصرف آب گندم رقم سیروان در شرایط تنش خشکی انتهای فصل، آزمایشی به­صورت کرت‌های خرد شده فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، ایستگاه زرقان، در دو سال زارعی 94-1393 و 95-1394 اجرا شد. عامل اصلی سطوح تنش خشکی در سه سطح؛ آبیاری کامل، قطع آبیاری در مرحله آغاز گل­دهی تا آغاز پر شدن دانه و قطع آبیاری در مرحله آغاز پر شدن دانه‌ها تا رسیدگی فیزیولوژیک و عوامل فرعی شامل محلول‌پاشی براسینولید در سه سطح؛ صفر، 05/0 و 1/0 میلی­گرم بر لیتر و زمان محلول­پاشی در دو سطح؛ قبل از گل­دهی و قبل از پر شدن دانه بودند. نتایج نشان داد که در شرایط تنش، با افزایش غلظت براسینولید، میزان عملکرد دانه و شاخص بهره‌وری آب افزایش یافتند. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که کمترین تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد زیستی و شاخص برداشت در هر دو سال آزمایش مربوط به تنش خشکی در مرحله گلدهی بود و مقدار کاهش این صفات نسبت به تیمار آبیاری کامل به ترتیب 3/18، 1/13، 25/21، 33/11، 78/11 درصد بودند. غلظت 1/0 میلی­گرم بر لیتر براسینولید نسبت به عدم مصرف آن در میانگین دو سال باعث افزایش 17/9 درصد تعداد دانه در سنبله، 62/6 درصد وزن هزار دانه و 3/7 درصد در عملکرد دانه گردید. بیشترین میزان بهره­وری مصرف آب در هر سه سطح آبیاری (01/1 کیلوگرم بر مترمکعب) مربوط به محلول‌پاشی غلظت 1/0 میلی­گرم بر لیتر براسینولید بود و همچنین بیشترین تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک (5/193 روز) در آبیاری کامل و محلول‌پاشی غلظت 1/0 میلی­گرم بر لیتر براسینولید به دست آمد. نتایج دو سال آزمایش نشان داد که تنش خشکی در مرحله گلدهی بیشترین اثر منفی را بر عملکرد دانه گندم رقم سیروان داشت و محلول‌پاشی 1/0 میلی­گرم بر لیتر براسینولید تا حدودی این اثر منفی را تعدیل نمود.